Gayrimenkul hukuku, kişilerin gayrimenkul üzerindeki hakimiyetleri dolayısıyla ortaya çıkan ilişkileri düzenleyen bir hukuk dalıdır. Bir başka deyişle gayrimenkul hukuku, gayrimenkul üzerindeki mülkiyet hakkının kazanılmasını, kullanılmasını, devredilmesini ve kaybedilmesini düzenleyen hukuk dalıdır. Kişinin gayrimenkul üzerindeki hakimiyeti hak şeklinde olduğundan “ayni hak” söz konusu olur.

Gayrimenkul denilen taşınmaz eşyalar üzerindeki ayni hakların kazanılma anı, tapu siciline tescil edildiği andır. Gayrimenkuller daima misli olmayan eşya niteliğindedir. Misli eşya, misli olmayan eşya ayrımı esas itibariyle Borçlar Hukuku bakımından önemlidir.

Gayrimenkul hukukunda görülebilecek davalar ise;

Kamulaştırma davası:

Kamu yararına faydalı tesislerin yapımı için kanunlar çerçevesinde alınan kararlar ile gayrimenkulün idareye tahsis edilmesinde yapılacak ödemeler ve bedeller için kamulaştırma davası açılır. Gayrimenkulün idareye tahsis edilmesi işleminden sonra yapılması gereken ödeme ve bedellerin yasal olmadığı durumlarda kamulaştırma davası açılmalıdır. Aksi takdirde hak kayıpları yaşanmaktadır.

Kat karşılığı inşaat yapım sözleşmelerindeki anlaşmazlık davası:

Arsa şeklindeki gayrimenkul üzerindeki taşınmazın yıkılıp yenisinin yapılması veya yeni taşınmaz yapılması amacı ile gayrimenkul sahibi/sahipleri ile taşınmaz inşasını taahhüt edenler arasında bir Kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesi yapılır. Belirtilen sözleşme hükümlerinde belirtilen taraf yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda Kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesi anlaşmazlık davası açılarak tarafların yapması gereken işlemler mahkeme kararı ile yerine getirttirilir.

İzale-i Şuyu (ortaklar arasındaki ortaklığın giderilmesi) davası:

Bir gayrimenkulün sahibinin birden fazla kişi olması, gayrimenkul sahiplerinin anlaşamamaları halinde haklarının alınabilmesi için İzale-i Şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası açılabilmektedir. Özetle anlaşma sağlanamadığı için ortakların haklarının mahkemece tayin edilmesidir.

Ecri Misil davası:

Bir gayrimenkulün birden fazla sahibi olması ve bu gayrimenkulün kullanımında bulunan kişiden diğer ortakların paylarına düşen kısmın verilmemesi halinde ortaklıktan doğan payın kullanımında tutan ortaktan alınması için Ecri Misil davası açılır. Örneğin, bir evin tespit edilecek kira bedeli üzerinden ortaklık payı kadar kısmın evi kullanmakta olan ortaktan alınarak diğer ortağa ödenmesidir.

Tapu iptal ve tescil davası:

Yasal dayanağı veya tapu sahibinin bilgisi olmaksızın tapu sahibine ait tapu kaydındaki taşınmazın tamamı ya da hisse miktarı kadar kısmının üçüncü kişilere yapılan devir işlemlerinde devir işleminin iptal edilmesi ve yaşanan haksızlığın giderilmesi için Tapu iptal ve tescil davası açılmalıdır. Dava açılmaksızın bu tür haksızlıkların giderilmesi mümkün olmamaktadır. Mirasçılardan mal kaçırma hallerinde (muris muvazaası) açılacak davalar örnek gösterilebilir.

Müdahalenin Men’i davası: 

Dava türünden de anlaşılacağı üzere bir gayrimenkulün ortaklarından birinin, diğer ortaklar dışında gayrimenkulün tamamının kullanmasının önlenmesi için açılacak dava türü Müdahalenin Men’i davasıdır.